کاربرد رایانە در آموزش و پرورش

1:کاربرد, رایانە, در ایجاد یادگیری ؟

رایانه در کلاس درس کاربرد های متفاوتی دارد . یکی از کاربرد های اصلی رایانه استفاده از آن در آموزش, مستقیم موضوعات با رایانه است که اصطلاحا" به آن cAi می گویند . آموزش با رایانه با توجه به هدفی که یک معلم در ذهن دارد می تواند به اشکال متفاوت اجرا شود . هدف ها با در نظر گرفتن نوع یادگیری و مراحل یادگیری کودک متفاوت است . در آموزش با رایانه از نرم افزارهای آموزشی استفاده می شود . نرم افزارها ، برنامه ها یا دستورالعمل هایی هستند که واحد پردازش مرکزی رایانه یا cpu بر اساس آن ها اطلاعات را پردازش ، تفسیر و اجرا می کند .نرم افزارهای آموزشی با فراهم کردن یک محیط فعال برای آموزش ، یادگیری دانش آموزان را تسریع و پایدار می کند .

نرم افزارهای آموزشی :

نرم افزارهای آموزشی به صورت 1) برنامه های ویژه ی تمرین و تکرار 2 ) بازی های آموزشی 3 ) برنامه های نظارتی

4 ) برنامه های شبیه سازی واقعیت - تهیه و به اجرا در می آیند .

تأثیر نرم افزارهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی :

1- خواندن :که به سه طبقه تقسیم شده است .

الف ) نرم افزارهای آموزشی که درآن دانش آموزان به تمرین و تکرار مهارت های آموخته شده در حوزه ی خواندن اقدام می کنند . از این نرم افزارها گاهی اوقات برای پرورش, اصلاح یادگیری خواندن نیز استفاده می شود .

ب ) نرم افزارهایی که در آن بر فرایند خواندن نظارت می شود .این نوع نرم افزارها با هدف آموزش خواندن تولید می شود . محتوا و دروس نرم افزارها از ساده به پیچیده می باشد .

ج) نرم افزارهایی که در آن دانش آموزان به تعامل با رایانه پرداخته و در یک وضعیت یادگیری فعال و دوطرفه به حل مسئله ، خلق داستان ها و پیش بینی نتایج اقدام می کنند . این نوع نرم افزارها در قالب معما و یا بازی هایی از نوع پازل به آموزش خواندن به دانش آموزان می پردازند .دانش آموزان به هنگام استفاده از این گونه نرم افزار ها از طریق تعامل با برنامه برسطح یادگیری کنترل کامل دارند .

2- ریاضیات : در برخی از نرم افزارهای ریاضی از روش اکتشافی یادگیری برای آموزش استفاده شده است .مجموعه برنامه های آموزشی هندسه از این جمله می باشد .

نرم افزارهای آموزشی شامل : 1- مفهوم عدد 2- عملیات چهار گانه روی اعداد 3- ارزش مکانی 4- اندازه گیری  

مفهوم عدد : دانش آموزان در دو قسمت 1- ردیف کردن بدون شمارش و 2- ردیف کردن با شمارش، به درک مفهوم عدد می رسند .

عملیات چهار گانه روی اعدا : این بخش به دو قسمت 1- عملیات چهار گانه روی اعداد یک رقمی ( جدول های جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم ) و 2- عملیات چهار گانه روی اعدا د دو رقمی و سه رقمی با انتقال و بی انتقال تقسیم می شود .

مفهوم ارزش مکانی : در این بخش دانش آموزان از طریق مسابقه با کامپیوتر ، ارزش مکانی اعداد دو رقمی و سه رقمی را فرا می گیرند در پایان مسابقه ، نتیجه ی آنان با نتیجه ی عددی کامپیوتر مقایسه می شود و در صورت موفقیت تقویت مثبت ودر صورت ناموفقیت تقویت منفی ارائه می شود .مفهوم اندازه گیری زمان : دانش آموزان در دو مرحله ی آموزشی و امتحان به یادگیری ساعت اقدام می کنند . در مرحله ی آموزشی ، ابتدا زمان توسط کامپیوتر نشان داده می شود . سپس دانش آموز با حرکت دادن عقربه های بزرگ و کوچک ساعت آن را درست می کند . در مرحله ی امتحان نیز به ارزیابی نقاط قوت و ضعف خود در یادگیری ساعت اقدام می کنند .

3- املا : کلیه ی نرم افزارهای تولید شده در زمینه ی املا از نوع تکرار و تمرین است .بدین معنی که دانش آموزان با استفاده از آن ها به تمرین آموخته های قبلی خود در باره ی لغات اقدام می کنند .برخی از نرم افزارها نیز خطاهای دانش آموزان را در املا به صورت خود کار تصحیح و باز خوردهای مناسب به آن ها ارئه می دهد .تحقیقات نشان داده است که استفاده از نرم افزارهای املا در کاهش اشتباهات املایی دانش آموزان بسیار مؤثر بوده است .نرم افزارهای آموزش املا نویسی برای دانش آموزان پایه های اول تا پنجم ابتدایی تهیه شده است .اما با توجه به انعطاف پذیری نرم افزار ، برای دانش آموزان دیگر پایه ها و حتی بزرگسالان نیز قابل استفاده است .

بخش ها ی مختلف نرم افزار : ( نرم افزار آموزش املا نو یسی به چهار بخش عمده تقسیم می شود .)

1- املا              

2- آموزش املا نویسی ( املای کلمه ها )    

۳- آموزش روخوانی 4- زنگ تفریح   

اهداف تهیه ی نرم افزارها :

1- پرورش مهارت صحیح نویسی کلمه ها و مفاهیم بنیادی ریاضی

2- توسعه ی ICT در خانه و مدرسه و فعال کردن رایانه های موجود

3- کاهش مشکلات یادگیری

4- صرفه جویی در استفاده از کاغذ و دفتر ( استفاده از رایانه به جای روش های سنتی )

5- افزایش انگیزه ی تحصیل و یادگیری دانش آموزان با استفاده از تمرین های جذاب و فکری

6- کاهش مردودی از طریق ارتقاء سطح یادگیری املا نویسی کلمه و ریاضیات با استفاده از امکانات سمعی - بصری

7- کمک به معلم کلاس و خانواده ی دانش آموزان و بی نیازی از معلم خصوصی

8- صرفه جویی در نیروی انسانی

9- کمک به آموزش مدارس چند پایه

10- رواج تکنولوژی آموزش در مدارس

11- گسترش ارتباط معلمان با رایانه و آموزش معلمان برای استفاده از روش های جدید و تدریس   

منبع مورد مطالعه

راهنمای آموزش و ارزشیابی املا

مؤلف : دکتر ایرج خوش خلق

چاپ سوم 1387

2:ویرایش اطلاعات در تدریس و یادگیری

ویرایش اطلاعات یکی از کاربردهای استفاده از رایانه است که می توان در تدریس و یادگیری نیز از آن استفاده کرد برای مثال در مقاله ای یا کتابی موضوع اشتباه نوشته یا چاپ شده است و از طریق برنامه هایی مانند pdf و یا وورد آنها را ویرایش کرد و این برنامه ها هم مزایا و معایب خود را دارد که از مزایای آن می توان گفت ویرایش  اطلاعات و تصدیق اطلاعات غلط و از معایب می‌توان گفت هر کسی نمی‌تواند با این برنامه‌ها کار کند و باید آشنایی لازم با این برنامه ها را داشته باشد .

۳ ذخیره اطلاعات در تدریس و یادگیری

ذخیره اطلاعات یکی از پر سود ترین کاربرد های رانی در تدریس و یادگیری است که می توان از برنامه هایی نظیر مدیریت فایل پی دی اف ورد پاورپوینت اکسل و غیره استفاده کرد که در آنها می توان اطلاعات لازم را برای تدریس و یادگیری ذخیره نمود و همچنین از مزایای آن ها این است که می توان این اطلاعات را برای مدت زیادی ذخیره کرد و همچنین از معایب آن می توان گفت ویروس گرفتن فایلهای این برنامه ها که بعداً گاهی وقتا افراد را به دردسر می‌اندازند و هم اساتید و معلمان دانش‌آموزان دانشجویان می توان از این برنامه ها استفاده کرد .

۴: بازیابی اطلاعات در تدریس و یادگیری

بازیابی اطلاعات در تدریس یادگیری هم از کاربردهای رانندگی است که گاهی وقتا اطلاعاتی پاک می‌شوند و لازم است آن برنامه ها را بازیابی کنیم ی مثال می‌توان از برنامه‌هایی مانند اکتیو ریکاوری استفاده کرد که در آن می توان فایل ها و اطلاعات لازم خود را بازیابی کرد که از مزایای این برنامه آسان بودن کار با آن است و همه افراد می توان از آنها استفاده کرد ولی از معایب آن می توان گفت گاهی وقتا اطلاعات لازم را بازیابی نمی کند.  منبع : دیدگاه خود پژوهشگر

۵ : انتقال اطلاعات در تدریس و یادگیری

برای انتقال اطلاعات می توان از برنامه هایی نظیر ویدئو پیام صوتی و یا کلاس های آنلاین استفاده کرد و همچنین در صورت حضوری بودن کلاس ها می توان از برنامه های پی دی اف وورد و xshare  برای نمایش اطلاعات در کلاس نیز استفاده کرد که در آن باید اصول لازم انتقال اطلاعات رعایت شود مثلاً به ترتیب اطلاعات نوشته شده باشد و افرادی که توانایی لازم آنها را دارند از این برنامه‌ها برای نوشتن و انتقال اطلاعات استفاده کنند و همچنین از مزایا و معایب این کاربرد رایانه می توان گفت تدریس آسان و سهولت یادگیری و همچنین از معایب آن می توان گفت قدیمی بودن سیستم های رایانه ای و برنامه ها و هنگ کردن آنها .

۶ : همکاری کردن در تدریس و یادگیری

از کاربردهای رایانه در آموزش و پرورش می توان گفت همکاری کردن دانش آموزان و دانشجویان در تدریس و یادگیری است برای مثال می‌توان از پاورپوینت برای درست کردن فایلهای مفیدی برای کنفرانس در کلاس استفاده کرد و یا نوشتن مقاله ای یا جزوه ای در برنامه ورد و یا pdf که بعداً از ان‌ها در کلاس ها استفاده می شود که در این همکاری کردن باید اصول رازم را رعایت کرد و از اطلاعات بیجا و پرت استفاده نکرد از مزایای این کاربرد رایانه می توان گفت تشویق دانش‌آموزان و دانشجویان به یادگیری و همچنین گرفتن نمرات خوب و از معایب آن صرف زمان زیاد برای درست کردن فایل ها برای ارائه .

۷ نمایش اطلاعات در تدریس و یادگیری

برای نمایش اطلاعات در تدریس و یادگیری می توان از ویدئو پروژکشن و یا سیستم کامپیوتری استفاده کرد 

۸ برقراری ارتباط در تدریس و یادگیری

در حال حاضر که کلاسها غیر حضوری و مجازی هستند می توان از برنامه هایی نظیر واتساپ تلگرام و مودل استفاده کرد و هم چنین این برنامه ها معایب و مزایای خود را دارد از مزایا می توان برگزاری کلاس ها و تدریس معلمان و بارگذاری فایل های مورد نظر برای تدریس از معایب می‌توان گفت کندی اینترنت و به مشکل خوردن برنامه ها است

______________________________________________________________________________________________________________________

۲:کاربرد رایانه در ارزشیابی 

۱ کاربرد رایانه در ایجاد کردن ارزشیابی

از این کاربرد رایانه می توان ایجاد کردن سوالات در برخی برنامه‌ها مانند تلگرام که در آن می توان مثل یک نظرسنجی یا سوال سوالات چهار گزینه ای ایجاد کرد و یا اینکه در برخی سامانه ها امتحانات را به صورت چهار گزینه ای یا تشریحی گذاشت برای مثال برنامه آزمون ساز آسان که اساتید و معلمان میتوانند در در آن آزمون های خود را طرح کنند . 

2 ویرایش اطلاعات در ارزشیابی 

از این کاربرد رایانه در ارزشیابی ها این است که وقتی استادی یا معلمی در ثبت کردن نمرات اشتباهی کرد میتوانند بعدا از طریق برنامه هایی مانند اکسل استفاده کرد . 

3 ذخیره سازی در ارزشیابی 

بعد از اینکه آزمون تموم شد استاد ها و معلمان میتوانند جواب های دانش آموزان را در برنامه هایی مانند مدیریت فایل یا تبدیل کردن به پی دی اف در رایانه خود ذخیره کنند که هر وقت لازم شد به آنها نگاه کرد 

4 بازیابی اطلاعات در ارزشیابی 

این کاربرد رایانه کمک میکند که وقتی سوالات امتحانی یا جواب سولات را ه قبلا ذخیره کرده اند بازیابی کنند و اگر لازم شد در تصحیح کردن آن تجدید نظر کنند .

5 انتقال اطلاعات در ارزشیابی 

از این کاربرد میتوان استفاده های متعددی کرد مثلا نمرات دانش آموزان را در سامانه های مربوطه قرار داد مانند سامانه گلستان که استید در آنجا نمرات خود ر ا وارد میکنند و هر دانشجو بعد از وارد کردن اطلاعات شخصی خود میتوانند نمرات مربوط به خودرا در آنجا مشاهده کرد .

6همکاری کردن در ارزشیابی 

در اینجا استاد ها میتوانند از نظرات افراد دیگر مانند دانشجوه یا اعضای شوراها استفاده کنند و از آنها بخواهد که به پی وی شخصی خود یا در گروه مربوط به درس ایشان نظرات خود را در مورد ارزشیابی مطرح کنند که این گروه ها میتواند در برنامه هایی مانند واتساپ یا تلگرام باشد .

7 نمایش اطلاعات در ارزشیابی 

در اینجا وقتی آزمون ها تمام شد اساتید با قرار دادن جواب سوالات در سامانه یا گروه درسی خود اطلاعات مربوط به آزمون و کسانیکه نمره قبولی گرفته اند را قرار داد 

8 برقراری ارتباط در ارزشیابی 

برای برقراری ارتباط اساتید میتوانند از واتساپ تلگرام با دانشجویان ارتباط برقرار کرد و با دانشجوها در مواقع لازم به آسانی ارتباط برقرار کرد .

______________________________________________________________________________________________________________________

3 کاربرد رایانه در توسعه حرفه ای

1 ایجاد کردن توسعه حرفه ای

در عصر حاضر که معروف به عصر اطلاعات و ارتباطات هست خیلی راحت تر ویتوان توسعه حرفه ای صورت گیرد برای مثال در الان که تمام کشور ها درگیر بیماری کرونا شده اند بازم با وجود این مشکلات توانسته اند که کلاس های درسی را در سامانه هایی مانند وی کلاس که مربوط به دانشگاه کردستان هستش یا برنامه شاد کلاس ها را برگزار نمایند .

2 ویرایش اطلاعات در توسعه حرفه ای 

در اینجا میتوان به راحتی برنامه ها و سامانه های مربوط به کلاس های درسی را ویرایش کرد یا آپدیت کرد تا بتوان استفاده ی بیشتری از آنها کرد که این کار باعث میشود افراد به راحتی به کلاس های درسی خود دسترسی پیدا کنند 

3 ذخیره اطلاعات در توسه حرفه ای 

در اینجا میتوان از کاربردی نام برد که کلاس های درسی را در سامانه ها ضبط شده و در سامانه ذخیره میشود و افراد میتوانند از هر چند بار که بخواهند کلاس را دوباره ببینند .

4 بازیابی اطلاعات در توسعه اطلاعات 

از این قابلیت رایانه در توسعه این را گفت که وقتی افراد به مشکلی مانند قطعی در سیستم یا اینترنت به وجود آمد میتوانند آن را بازیابی کرد برای مثال وقتی در وبلاگ خود میخواهیم اطلاعاتی را به اشتراک بزاریم ولی به خاطر قطعی در سیستم از وبلاگ خود خارج میشیم و وقتی به وبلاگ خود برگردیم اطلاعاتی را که نوشته بودیم را به راحتی بازیابی کرد .

5 انتقال اطلاعات در توسعه حرفه ای 

در حال حاضر به دلیل در دسترس بودن اینترنت و برنامه ها و سایت های مختلف خیلی راحت میتوان اطلاعات را انتقال داد و این موجب توسعه در انتقال اطلاعات شده است برای مثال میتوان از وبلاگ یا سایت هایی مانند سایت کتابخانه ملی مقاله یا کتاب های خود را در دسترس افراد قرار داد .

6 همکاری کردن در توسعه حرفه ای 

ذر اینجا میتوان با افراد خبره در رایانه کمک گرفت و با آنها در انتقال و ذخیره و ایجاد کردن و ...همکاری کرد تا راحت تر بتوانیم در آموزش و پرورش توسعه ای رخ بدهد . 

7 نمایش اطلاعات در توسعه اطلاعات 

درداین عصر با وجود برنامه هایی مانند تلگرام واتساپ اینستاگرام و سامانه ها و سایت ها خیلی راحت میتوان اطلاعات خود را به نمایش گذاشت که از این حیث کمک زیادی به توسعه در آموزش میکند .

8برقراری ارتباط در توسعه حرفه ایی 

عصر حاضر معروف به عصر اطلاعات و ارتباطات هست افراد خیلی راحت میتوانند با همدیگر ارتباط برقرار کرد برای مثال واتساپ یا تلگرام باعث شده که افراد با همدیگر ارتباط داشته باشند و حتی در این بحران کرونا با اساتید و معلمان خود ارتباط برقرار کنند .

______________________________________________________________________________________________________________________

4 کاربرد رایانه در مدیریت 

1 کاربرد رایانه در ایجاد کردن مدیریت 

با استفاده از رایانه ها میتوان سامانه ها را برای برگزاری کلاس های مجازی درست کرد و با برخی کارایی که در طراحی سامانه ها انجام میگیرد میتوان کلاس ها را مدیریت کرد مانند سامانه وی کلاس که اساتید میتوانند صفحه چت باکس را قفل کنند تا در حین تدریس کسی پیام نفرستد .

2 ویرایش اطلاعات در مدیریت 

در اینجا معلمان برای نظم بخشی به کلاس ها های مجازی برای مثال زمان برگزاری کلاس ها را ویرایش کنند و آن را به زمان دیگری موکول کنند تا به راحتی بتوان کلاس ها را برگزار کرد .

3 ذخیره اطلاعات در مدیریت 

ذخیره اطلاعات میتواند کمک زیادی در مدیریت مدارس و دانشگاه ها داشته باشد برای مثال در کلاس های مجازی برای اینکه بدانیم چه دانشجویی وارد کلاس شده است و چ کسانی در کلاس حاظر شده اند بعد از اتمام کلاس نام های دانشجویان ذخیره میشود که چ کسانی در کلاس بوده اند و چ کسانی نبوده اند .

4 بازیابی اطاعات در مدیریت 

بازیابی اطلاعات کمکرسان خوبی برای مدیریت مدیران است برای مثال اطلاعاتی را که قبلا ذخیره شده است با بازیابی آن ها میتوان فهمید که چرا فلان دانشجو از از درسی حذف شده است و وقتی اطلاعات دانشجو را بازیابی میکند میفهمد که این دانشجو بیشتر از 3 جلسه در آن درس غیبت کرده است . 

5 انتقال اطلاعات در مدیریت 

برای مدیریت بهتر کلاس ها و مدارس میتوانیم در واتساپ یا تلگرام کانال هی اطلاع رسانی درست کرد و در آنجا اطلاعات لازم را به اشتراک گذاشت .

6 همکاری کردن در مدیریت 

مدیران میتوانند افرادی را که صلاحیت لازم را دارند با آنها همکاری کنند برای مثال مدیران میتوانند افرادی را برای کانال های درسی خود به عنوان مدیر برگزینند که در حین نبودن خود آنها به توانند همکاری لازم را بکنند و اطلاعات را به اشتراک بگذارند .

7 نمایش اطلاعات در مدیریت 

در این قسمت از کاربرد رایانه مدیران برای مدیریت بهتر اطلاعات لاز را در بخش مدیریت در سامانه ها یا کانال ها گذاشت تا افراد به مراجعه به این قسمت اطلاعات لازم به دست آورند .

8برقراری ارتباط در مدیریت 

برای مدیریت بهتر و برقراری ارتباط مدیران یا معلمان میتوانند گروه های درسی در برنامه واتساپ یا تلگرام ایجاد کرد تا بتوان با دانش آموزان یا دانش جویان به راحتی ارتباط برقرار کرد . 

منبع : دیدگاه خود پژوهشگر و قسمتی از کتاب راهنمای آموزش دکتر ایرج خوش خلق